In de afgelopen blogs, vertelde ik over een aantal belangrijke hormonen: oestrogeen, progesteron, testosteron, het schildklierhormoon en cortisol. Vele andere als insuline, serotonine, honger- en verzadigingshormonen kwamen al eerder voorbij. Als alle hormonen in evenwicht zijn, voel je je goed en lekker in je vel. Zijn ze niet in evenwicht dan kan je een scala aan klachten ervaren: vermoeidheid, opgejaagd gevoel, slaapproblemen, gewichtsveranderingen, toe of afgenomen eetlust, problemen met je geheugen, stemmingsveranderingen, angsten, somberheid, labiliteit, prikkelbaarheid, minder libido om maar een aantal belangrijke symptomen te noemen.
Zaak is dus om je hormonen zo goed mogelijk in balans te krijgen. Leefstijl is hierbij key. In deze blog zal ik dieper ingaan op de rol die specifiek stress (en dus het stresshormoon cortisol) speelt en hoe deze de andere hormonen beïnvloed.
In onderstaand plaatje zie je verschillende hormonen en voorloperhormonen staan. Wat opvalt is dat de eindproducten: testosteron, oestrogeen, cortisol, progesteron en aldosteron allemaal uit dezelfde stof worden gemaakt: cholesterol. Je hebt vast vaker gehoord over cholesterol. Met name waarschijnlijk dat een hoog cholesterol niet goed voor je is. Dat is zeker waar. Maar cholesterol is ook van levensbelang en dus de basis bouwstof voor vele hormonen.
Als je veel stress ervaart, zal je lichaam meer cortisol produceren. Je lichaam zal cortisol altijd voorrang geven boven andere processen omdat het nodig is om te overleven. Als jij door een tijger aangevallen wordt, heeft het niet zoveel zin om in de eierstokken oestrogenen te gaan maken, om het maar even heel simplistisch uit te leggen.
Hiernaast zal bij een hoog cortisol, ook een hoger insuline aangemaakt worden. Dit omdat insuline suiker de cel in kan brengen. En deze suiker energie is hard nodig in tijde van overleving (stress). Een hoger insuline zal op de lange termijn tot suikerziekte leiden. En op de wat kortere termijn tot overgewicht, meer zoetbehoefte, meer moeite met afvallen.
Doordat cortisol in een soort yin-yang situatie zit met melatonine (het slaaphormoon), zal bij een hoog cortisol, minder melatonine gemaakt worden. Je zal dus minder goed kunnen slapen.
In het algemeen kan je zeggen dat in tijde van (chronische) stress alle processen in het lichaam op een lager pitje gezet worden. Je darmwerking zal verminderen, je immuunsysteem wordt minder actief en minder beschermend, belangrijke andere stoffen zullen minder worden aangemaakt. En dit kan klachten geven.
Er zijn ook veel indirecte invloeden. Een lager oestrogeen, zorgt bijvoorbeeld weer voor een lager serotonine (gelukshormoon) aangezien serotonine meedeint met oestrogeen.
Uit de chronische stress cirkel komen, is dus heel belangrijk om weer lekker in je vel te komen zitten. Vaak zie je dat vele hormonen zich weer uitbalanceren als het stresslevel daalt.